W o j c i e ch D i n d o r f

Ostatnio dodane

27/06/2022

Wojciech Dindorf
Zagadkowe zjawisko

Na działce za miastem żona postanowiła wywietrzyć dywan. Wyniosła dywan z domku i aby zabezpieczyć przed kleszczami rozłożyła na trawie folię plastykową na której dywan ułożyła. Folia zajmowała nieco większy obszar niż położony na niej dywan. WIĘCEJ…

08/11/2021

Wojciech Dindorf
Człowiek do czołgu podobny – i vice versa

Prędkość chwilowa – to pojęcie spotkane niemal w każdym tradycyjnym kursie fizyki. Znacznie rzadziej pojawia się pojęcie przyspieszenie chwilowe a szarpnięcie da/dt (ang. jerk) jest raczej unikane bo autorom wystarcza zajmowanie się ruchem jednostajnie przyspieszonym tak jakby coś takiego w przyrodzie i technice było obserwowane. WIĘCEJ…

30/06/2021

Artykuł
„Niebezpieczna lektura” Wojciech Dindorf

Jeżeli zauważysz, że dziecko się dziwnie zachowuje odrabiając lekcje z fizyki – na przykład podnosi się z krzesła z książką w ręku, staje w rozkroku, kiwa się bo traci równowagę, przechyla się dziwnie do tyłu i do przodu, niemal leci na nos – wyjmij mu książkę z ręki i zajrzyj do środka. Tam znajdziesz instrukcję: co trzeba robić by zacząć iść. WIĘCEJ…

07/05/2021

Artykuł
„Fizyka ciała chodzącego” Wojciech Dindorf

Chodzenie to codzienne doświadczenie – istotny dla życia proces fizyczno-fizjologiczno -psychiczny. Zgodnie z tytułem zajmę się fizyczną stroną tego cudownego zjawiska. Od pierwszego rannego kroku w stronę łazienki aż po wieczorny powrót do łóżka przemieszczamy nasze ciało najpewniejszym środkiem lokomocji wspomagającym utrzymanie wieloletniej kondycji. Chodzenie to ruch bez użycia kół i trybów choć do toczenia podobny. Mało podręczników fizyki na świecie zajmuje się tym skomplikowanym procesem. Feynman, Rogers, Gamow, Hewitt, Resnick-Halliday, Sears-Zemansky, jak wielu innych autorów poza wzmianką, że tarcie jest do chodzenia przydatne, milczą na temat chodzenia. A gdy znajdą się odważni to nie mają czasu by głębiej wejść w temat i piszą banialuki. WIĘCEJ…

15/04/2021

Artykuł
„Droga hamowania teoretyków i praktyków” Stanisław Plebański

Na początku roku 2021 czytałem z zainteresowaniem książkę popularnonaukową francuskiego matematyka Mickaela LaunayTeoria parasola, czyli jak matematyka wywraca świat do góry nogami. Na trzech stronach autor rozpisywał się o drodze hamowania. W tym czasie śledziłem też dyskusję dotyczącą tarcia, inicjowaną przez Wojtka Dindorfa, na forum uczestników Jesiennych Szkół „Problemy Dydaktyki Fizyki” w Borowicach oraz w e-czasopiśmie „Moja Fizyka”. W marcu 2021 rozważania on-line dotyczyły drogi hamowania. Wziąłem się więc za „drogę hamowania” uwzględniając sugestie Olgi Tokarczuk (2020, s. 254) dotyczące literalizmu: „Człowiek cierpiący na literalizm widzi wszystko wyosobnione, bez kontekstów oraz relacji, i (…)”. WIĘCEJ…

25/03/2021

Artykuł
„Tajemnica toczenia” Wojciech Dindorf

Na rysunku mamy toczące się koło poruszane siłą F przez silnik lub przez cokolwiek co ma zdolność przekazania części swojej energii temu kołu i wszystkiemu co zostanie do niego doczepione. Siła może być przyłożona w dowolnym miejscu wewnątrz koła (patrz np. parowóz). Nie może pojawiać się tylko w punkcie C bo zakładamy, że koło ma się toczyć po podłożu a nie ślizgać. WIĘCEJ…

17/03/2021

Artykuł
„Rozważania poza-podręcznikowe” Wojciech Dindorf

Dla takiego przypadku, równanie ruchu – musi być bardzo skomplikowane. Szczególnie ciekawe jest zachowanie się miejsca granicznego – bo przecież takie istnieje. Miejscem tym określam część kabla w którym najbliższy sąsiad z jednej strony stoi w miejscu a podobny z drugiej strony się porusza a wszystkie trzy miejsca fizycznie należą do tego samego ciała sztywnego. WIĘCEJ…

13/11/2020

W podręcznikach

„Bujdy o niesfornym bucie” Wojciech Dindorf

W podręcznikach do fizyki dla szkół podstawowych i liceów można znaleźć „bajki” o tylnym w bucie idącej postaci. Oto fragmenty jednej z tych bajek: Na gotową do wzlotu (ukosem wzwyż!) tylną stopę (czyt. czubek buta) działa „skierowana do przodu siła….”, a dwa wiersze niżej, nie wiadomo skąd, już mamy „siły działające na stopę….” . WIĘCEJ…

Inne strony

Napisz do nas:

mf.mojafizyka@gmail.com

ARCHIWUM – poprzednia wersja strony

Scenariusze lekcji

Zadania

Doświadczenia

Testy

Phyzzle

Artykuły

Nowe podręczniki

„Rozważania poza-podręcznikowe”

Siedząc przed domem nawijam na bęben byle jak ułożonego węża po podlaniu ogródka. Zastanawia mnie fakt: jak to jest, że wąż gumowy, podobnie jak łańcuch metalowy albo kabel elektryczny mogą w jednym miejscu się poruszać względem ziemi a w innym nie.Dla takiego przypadku, równanie ruchu – musi być bardzo skomplikowane. Szczególnie ciekawe jest zachowanie się miejsca granicznego – bo przecież takie istnieje. Miejscem tym określam część kabla w którym najbliższy sąsiad z jednej strony stoi w miejscu a podobny z drugiej strony się porusza a wszystkie trzy miejsca fizycznie należą do tego samego ciała sztywnego. WIĘCEJ…

„Bujdy o niesfornym bucie” W podręcznikach do fizyki dla szkół podstawowych i liceów można znaleźć „bajki” o tylnym w bucie idącej postaci. Oto fragmenty jednej z tych bajek: Na gotową do wzlotu (ukosem wzwyż!) tylną stopę (czyt. czubek buta) działa „skierowana do przodu siła….”, a dwa wiersze niżej, nie wiadomo skąd, już mamy „siły działające na stopę….” . WIĘCEJ…
„Drabina poszła na spacer” W czasie epidemii rodzice i uczniowie skazani na siedzenie w domu, zechcą sięgnąć po podręczniki. Udaję, że jestem rodzicem trójki: jedno w klasie 7, dwoje w różnych szkołach w kl. 1 liceum. Udaję się do księgarni i nabywam podręczniki do fizyki : „Nowej Ery” kl. 7 i 1 LO (zakres rozszerzony), oraz WSiP’u dla kl 1 LO (zakres podstawowy). WIĘCEJ…
Korzenie „wirusów” cz.1 SPACER (Wojciech Dindorf)

Stare błędy w nowych podręcznikach
POMYŁKA CZY NIEDBALSTWO ?
Oto kartka z podręcznika pt. Fizyka – kurs rozszerzony więcej…

A jednak za późno. ALARM!!
Wygląda tak jakby ktoś sobie zakpił. Zakupiłem wczoraj trzy podręczniki fizyki: dwa Nowej Ery i jeden WSiPU. Nie przeczytałem całości szczegółowo – podobnie jak sześciu recenzentów ministerialnych ( po trzech na wydawnictwo). Ale stwierdzam z całą odpowiedzialnością, że wszystkie wytknięte przed dziesięcioma miesiącami błędy zostały udostępnione tysiącom uczniów w podręcznikach przystosowanych do nowych podstaw programowych, dla zreformowanej szkoły. więcej…

Póki nie jest za późno 2.
Wydawnictwo „Nowa Era” przygotowuje podręcznik dla kursu podstawowego z fizyki. Z zapowiedzi tego podręcznika wybieram jeden kwiatek. więcej…

Póki nie jest za późno 1.
Na ostatnim spotkaniu w Kudowie przedstawiciele WSiPu wręczyli uczestnikom konferencji blisko 100 stronicową zapowiedź dwóch podręczników fizyki przygotowywanych dla cyklicznie reformowanej nowoczesnej szkoły. Oczywiście proszono o uwagi.

Korzystam z propozycji i postanawiam co kilka dni „odnieść się” do niektórych fragmentów otrzymanego dokumentu. ZR 29 oznacza Zakres Rozszerzony, strona 29. Moje uwagi będą w barwie biskupiej.
więcej…

Odpowiedź autorek na krytyczne uwagi, dotyczące fragmentu podręcznika fizyki dla zakresu rozszerzonego, wydawnictwa WSiP, zamieszczone w czasopiśmie „Moja fizyka”, redagowanym przez Wojciecha Dindorfa

Przykład „Samolotowe akrobacje” znajduje się w rozdziale „Siły w ruchu po okręgu”. Po odpowiednim wprowadzeniu, przedstawiamy w tym rozdziale pięć różnych przykładów zastosowania zasad dynamiki do rozwiązywania w układzie inercjalnym problemów związanych z tym ruchem. Uznałyśmy, że wśród tych problemów powinien się znaleźć ruch jednostajny po okręgu w płaszczyźnie pionowej. Zakreślanie pętli przez samolot jest tylko pretekstem, służącym przedstawieniu uczniowi siły dośrodkowej jako wypadkowej wszystkich działających sił. Cytowany, znajomy pilot autora ma rację mówiąc „Nigdy tak nie latamy”. Zapewne pętla jaką zakreśla samolot nie jest doskonałym okręgiem, a szybkość samolotu podczas wykonywania tej akrobacji nie jest stała; maleje przy wznoszeniu i rośnie podczas ruchu w dół. Ale my w tym przypadku, tak jak w całym nauczaniu fizyki w szkole, posługujemy się modelem. Stosowany model musi być tak uproszczony, by uczeń mógł wykonywać obliczenia, posługując się matematyką dostępną na poziomie szkolnym. Tak postępujemy przecież bardzo często. Przykładowo: w zadaniach dotyczących swobodnego spadania ciał czy rzutu pionowego przyjmujemy model, w którym ruch ten opisujemy jako jednostajnie zmienny z przyspieszeniem o wartości g, choć przecież w rzeczywistości tak nie jest, a w zadaniach związanych z ruchem Ziemi wokół Słońca zakładamy, że orbita Ziemi jest okręgiem, itp. itp.

Odstępstwo od rzeczywistości przyrodniczej powinno być wyraźnie wyartykułowane, więc uznając nasze niedopatrzenie w tym względzie proponujemy zmianę początku fabuły przykładu na następujący:

„Obliczymy wartość siły, którą pilot o masie m = 70 kg działa w najwyższym i najniższym punkcie toru na fotel samolotu, zakreślającego pętlę w płaszczyźnie pionowej. Przyjmiemy uproszczony model ruchu samolotu zakładając, że pętla jest okręgiem o promieniu r = 400 m , a stała szybkość samolotu v = 360 km/h.

Problem przeciążenia w naszym podręczniku będzie przedstawiony szczegółowo w dziale „Grawitacja”. W omawianym tu przykładzie nie definiujemy przeciążenia, jako wielkości fizycznej. Stwierdzamy tylko, że pilot jest w stanie przeciążenia i wyjaśniamy, co to znaczy (patrz „Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Fizyka”, wydana przez WNT trzy wydania, ostatnie w roku 1991); główni opiniodawcy to prof. Grzegorz Białkowski i prof. Andrzej Szymacha; czytamy tam, że „przeciążenie to stan ciała, w którym ciało jest poddawane działaniu zależnej od jego masy siły większej od siły ciężkości”. I na razie tyle!

Nie grozi więc niebezpieczeństwo, że uczeń zada pytanie: „Proszę pani, na Air Show w Radomiu stale mówili coś o przeciążeniu 10G. Co to znaczy10G?”, bo nie mówimy tu o wielkości fizycznej zwanej przeciążeniem.

Ale co to jest G?. Wiemy, że w „żargonie lotniczym” jest to ciężar pilota. Skoro ilorazem sił, to jest ono wielkością bezwymiarową, np. 10. Czyżby ciężar w tej sytuacji też był wielkością bezwymiarową? W podręczniku fizyki tak być nie może. Nie będzie na to zgody ani naszej ani Wydawnictwa.

Trzeci zarzut dotyczy siły nacisku. W artykule Autor pisze: „Nacisk pilota na fotel pozostaje do końca omijaną tajemniczą siłą’”. Otóż gdyby dysponował całym podręcznikiem zauważyłby, że na tym etapie nauki uczeń jest już świetnie zaznajomiony z pojęciem siły nacisku. Nacisk pilota na fotel nie jest więc jakąś tajemniczą siłą, lecz siłą, która pojawia się w związku z faktem, że w ruchu po okręgu wypadkowa wszystkich sił rzeczywistych działających na ciało musi być siłą dośrodkową., Jaka siła może więc działać na pilota, oprócz siły ciężkości, jeśli nie siła o odpowiedniej wartości pochodząca od fotela ? A jeśli fotel działa na pilota taką siłą, to z III zasady dynamiki wynika, że i pilot działa na fotel siłą o takiej samej wartości! O takie rozumowanie nam tutaj chodzi.

Zgodnie z Podstawą Programową kilka rozdziałów dalej wyjaśniamy ten problem z punktu widzenia obserwatora w układzie nieinercjalnym.

jeśli działa na pilota taką siłą, to z III zasady dynamiki wynika, że i pilot działa na fotel fotel działa na pilota taką siłą, to z III zasady dynamiki wynika, że i pilot działa na fotel siłą o takiej samej wartości! O takie rozumowanie nam tutaj chodzi.